I denne andagt skal I quizze om, hvad der er med i Bibelens udgave af julefortællingen. Sæt dig ind i teksten Lukasevangeliet kapitel 2 vers 1-20, så du ved, hvad der bliver nævnt der. Læs også meget gerne Matthæusevangeliet kapitel 1 vers 18 til kapitel 2 vers 12, så du er klar til samtalen med deltagerne
Hvis ordene skal passe, skal du bruge en almindelig autoriseret oversættelse af Bibelen og ikke fx Bibelen 2020 eller en genfortælling
1. Intro
2. Quiz
3. Samtale
4. Afslutning
I dag skal vi quizze i juleevangeliet. Det er måske den bibeltekst, flest kender og har hørt flest gange. Vi synes måske næsten, vi kan den udenad. Nu får I det her ark. Sæt kryds ved de ting, I tror, bliver nævnt i juleevangeliet.
Deltagerne får udleveret quiz-arket og skal sætte kryds ved de ord, som de mener, er den del af juleevangeliet. Giv dem tid til at krydse af.
Svarene afsløres ved, at du læser juleevangeliet langsomt op, og deltagerne skal give lyd, når du læser et ord op fra arket.
De fleste vil nok have flere ord krydset af, end der faktisk bliver nævnt.
Giv deltagerne lidt tid til at sammenligne, gå på jagt i bibelteksterne og forundres.
Mange vil nok undre sig over, hvor ordene omkring vise mænd, gaver og stjernen er blevet af: Dem kan I finde i Matthæusevangeliet kapitel 2.
Ord som æsel, får, ko og stald bliver ikke nævnt i juleevangeliet men er detaljer, som alle eftertidens genfortællinger langsomt har fået inkorporeret, så det er blevet helt faste elementer i historien
Samtale med deltagerne. Jeres samtale kan gå i flere retninger:
Hvorfor er de to evangelier så forskellige?
Blev I overraskede over, hvor få detaljer der er i Lukasevangeliet? Over at Matthæusevangeliet har en helt anden historie?
Forklaringen er, at Markusevangeliet er det ældste evangelium, altså det, der blev skrevet først. De, der har skrevet Matthæus- og Lukasevangeliet, har læst Markusevangeliet. De har genbrugt meget, men de har også ville lave deres version af historierne. De kendte måske nogle historier om Jesus, som de synes manglede, så de skrev dem til. Fx har Markusevangeliet ikke nogen historie om, da Jesus blev født, men det har Matthæus- og Lukasevangeliet. Juleevangeliet, som vi altid hører det til jul, kommer fra Lukasevangeliet. Det er den med krybben og hyrderne. Her hører vi mest om Maria. Versionen i Matthæusevangeliet er den med de vise mænd og stjernen. Her får vi nærmere Josefs perspektiv.
Bibelhistorier vokser og udvikler sig, når de bliver genfortalt.
Hvilke elementer troede I, der var i historien, som mangler: Hvor er æslet henne? Og den kroejer, der siger, at der ikke er plads?
De elementer er ikke en del af fortællingen i Lukasevangeliet, som egentlig er ganske kort. Det er tit sådan med korte fortællinger, som vi fortæller igen og igen, at der kommer flere og flere detaljer på. For hvordan er den højgravide Maria kommet de 145 km fra Nazaret til Betlehem? Der må have været et transportdyr. Det kunne være et æsel, og vupti er æslet blevet en del af alle de krybbespil og illustrationer, vi kender. Historier vokser over tid, når vi genfortæller dem. Det gælder også navnene Kasper, Melchior og Balthazar. I Matthæusevangeliet står der bare, at der var nogle vise mænd. Men fordi der er tre gaver, så er det blevet til, at der må have været tre mænd, og igennem tiden har de så fået navne og fortællinger knyttet til.
Historier vokser og knopskyder, når de genfortælles. Sådan har det altid været - også med Bibelens historier. Evangelierne er genfortællinger af hinanden og giver forskellige perspektiver på den samme historie.
Man kan måske blive lidt bekymret: Hvor er den rigtige historie i alt det her? Hvordan fortæller vi det rigtigt?
Hyrderne på marken oplevede noget kæmpestort: De hørte verdens bedste nyhed, og de begyndte straks at fortælle videre: “Der er født en frelser.” Folk undrede sig over den besked, og Maria gemte ordene i sit hjerte. Den slags gode nyheder skal deles og gemmes i hjertet. De gode nyheder kan sagtens holde til, at der over tid kommer æsler og andre detaljer og finurligheder til. Sådan har det altid været.
Nu skal vi bede Fadervor: Vor Far, du som er i himlene! Helliget blive dit navn, komme dit rige, ske din vilje som i himlen således også på jorden; giv os i dag vort daglige brød; og forlad os vor skyld, som også vi forlader vore skyldnere, og led os ikke ind i fristelse, men fri os fra det onde. For dit er Riget og magten og æren i evighed! Amen
I kan høre mere i denne podcast:
Spadestik: Episode #58 Julespecial: Og det skete i de dage… Med Louise Heldgaard Bylund.
Podcasten Spadestik findes der, hvor du plejer at finde dine podcasts.